ثبت برند یکی از قدم‌های مهم در رونق کسب‌وکار است. برند یا نام تجاری، نوعی لوگو و علامت است که به زبان لاتین یا فارسی در کسب و کار استفاده می‌شود و موجب ارتباطات حسی از جمله شنیدن، دیدن و اعتماد میان تولیدکننده و مصرف‌کننده می‌شود.
به‌طورکلی یکی از مهم‌ترین وظایف هر شرکت پس از ثبت شرکت، ثبت یک برند با کیفیت و معتبر به‌منظور ایجاد اعتماد در مشتری است، به‌عبارت‌دیگر، کسی که محصولی را تولید می‌کند و آن را به بازار عرضه می‌کند، باید برای آن، ثبت‌برند انجام دهد. در زبان انگلیسی برند نوعی عنوان قانونی برای نشان تجاری یک محصول است که خدمات متنوعی را مرتبط با فروش محصول موردنظر ارائه می‌دهد.
در کشور ما برند شامل خدماتی است که سبب اعتبار محصول، بالارفتن ارزش و قدرت اجتماعی و محبوبیت آن محصول می‌شود.
هدف از ثبت برند چیست؟
همان‌طور که در بالا ذکر شد، ثبت‌برند با هدف بهبود کیفیت کسب‌وکار، شناخت محصول، ایجاد وفاداری مشتریان به محصول تولید شده و به رسمیت شناختن بیزینس انجام می‌گیرد. در واقع نوعی محافظت برای تجارت فروشنده به‌حساب می‌آید که توسط مراجع قانونی تأیید می‌شود. دوره این حفاظت بسته به شرایط متفاوت است اما برند مربوطه که اعتبار آن ده سال است با پرداخت مبلغی قابل تمدید است. این حفاظت نماد تجاری، جلوی تلاش‌های رقیبان متقلب و بی‌عدالت که از نماد شما برای فروش محصولات خود استفاده می‌کنند را می‌گیرد.
نحوه و مراحل ثبت‌برند
افراد برای ثبت‌برند خود در ابتدا می‌توانند به‌صورت غیرحضوری وارد سایت http://iripo.ssaa.ir شوند و با کلیک بر روی دکمه ثبت‌نام مراحل را قدم‌به‌قدم پیش ببرند و برند خود را ثبت کنند. اما لازم است قبل از این موضوع مدارک خود را تکمیل و آماده کنند. در این سامانه، ثبت علائم و نماد تجاری صورت می‌گیرد و این اولین قدم است. بعد از چند روز، اداره مالکیت صنعتی و اظهارنامه از طریق بخش پیگیری پرونده به درخواست شما پاسخ می‌دهد. این پاسخ بسته به زمان دقیق ثبت‌نام شما متغیر است، نکته قابل‌توجه این است که اگر فرد در نماد خود از کلمات و حروف لاتین استفاده نکند ارائه کارت بازرگانی الزامی نیست.
بعد از اینکه مراحل به اتمام رسید، شما یک کد رهگیری دریافت خواهید کرد و درصورتی‌که مدارک شما توسط کارشناسان تأیید شود، دو نسخه قرارداد به آدرس شما ارسال می‌شود که باید آنها را امضا کرده و یکی از نسخه‌ها را به همراه مدارک و فیش واریزی به آدرس مرکز موردنظر ارسال کنید. پس از دریافت مدارک شما، مراحل ثبت برند شروع می‌شود. ثبت برند باید بر اساس طبقه‌بندی قابل‌اجرا باشد. همچنین نمونه نماد و فهرست کالاها باید به ادارة مالکیت صنعتی ارائه شود.
پس از اینکه در سازمان ثبت‌اسناد و املاک کشور و اداره مالکیت صنعتی، پرونده خود را ایجاد کردید، بعد از حدوداً ۴۵ روز تا ۱۲۰ روز وضعیت پرونده شما مشخص می‌شود و سه حالت ممکن است اتفاق بیفتد:
تایید پروند برای ثبت برند
در این حالت اطلاعات شما هیچ ایرادی نداشته و مراحل به طور کامل و دقیق مطابق دستوراتی که از سازمان اعلام شده انجام‌گرفته، همچنین مشابهتی در برند انتخابی شما دیده نشده است و می‌توان برای صدور آگهی اقدام کرد. درخواست تأیید پرونده شما در روزنامه رسمی چاپ می‌گردد و این کار ۱۰ الی ۱۵ روز کاری طول می‌کشد.
رد پرونده برای ثبت برند
از بدترین حالت‌های مذکور این است که پرونده شما رد شود. پرونده و اطلاعات شما در این حالت دچار نقص است و فرد برای تکمیل آن دیر اقدام کرده و یا به دلایل مختلف دیگر قابلیت پیگیری ندارد. همچنین اگر شخص برای ثبت‌برند زودتر اقدام کند، درحالی‌که پرونده در حال طی‌کردن مراحل ثبت تجاری باشد، اخطار رد برای ثبت‌برند او پیش می‌آید. متقاضی همچنین وظیفه دارد ثبت‌برند خود را طبقه‌بندی کرده و مراحل مربوط به ثبت‌نام تجاری را به طور کاملاً درست تکمیل کند تا با رد درخواست مواجه نشود.
نقص پروند ثبت برند
چنانچه مراحل گفته شده به‌صورت کامل و دقیق انجام نگیرد و اطلاعات ناقص باشد، با خطای رفع نقص پرونده روبه‌رو می‌شوید. مدت‌زمان رفع نواقص سی روز است، اگر طی این سی روز پرونده ناقص شما تکمیل شد، همانند مرحله اول مورد تأیید قرار می‌گیرد؛ اما اگر هیچ اقدامی از جانب شما صورت نگیرد پرونده به طور کامل رد می‌شود.
مدارک لازم برای ثبت برند در ایران
مدارک لازم جهت ثبت‌برند در ایران به دو بخش افراد حقوقی و افراد حقیقی تقسیم می‌شود. اگر قصد ثبت‌برند خود را دارید، ابتدا لازم است تا مدارک و مستندات خود را به سازمان ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی برده و سپس مراحل قانونی آن را ثبت کنید. کارشناسان موجود در این بخش با اسناد و مدارک ارائه شده توسط شما آن را بررسی می‌کنند.
مدارک موردنیاز برای ثبت برای اشخاص حقیقی
۱-تصویر برابر اصل شده شناسنامه و کارت ملی و کد پستی ۱۰ رقمی
۲- ارائه پروانه بهره‌برداری یا مجوز تولید یا پروانه کسب برابر اصل شده یا نامه‌هایی از واحد یا صنف مربوطه مبنی‌بر ارائه خدمات جهت اداره ثبت علائم تجاری
۳- امضای وکالت‌نامه
۴-تصویر علامت تجاری موردنظر به ابعاد ۸*۸ سانتیمتر به تعداد ۱۵ عدد و توضیح در برگه‌ای جداگانه در خصوص علامت و توصیف آن و مستند نام موردنظر از فرهنگ لغت
۵-کارت بازرگانی بنام شخص دارنده جواز (درصورتی‌که علامت موردنظر لاتین باشد)
مدارک موردنیاز ثبت علامت تجاری برای اشخاص حقوقی
۱– پروانه بهره‌برداری یا مجوز تولید یا پروانه کسب برابر اصل شده
۲- تصویر اولین روزنامه رسمی شرکت (آگهی تأسیس) و روزنامه رسمی آخرین تغییرات هیئت‌مدیره شرکت (دوره آن منقضی نشده باشد.)
۳-تصویر برابر اصل شده شناسنامه و کارت ملی دارندگان حق امضای اوراق بهادار شرکت و کد پستی ۱۰ رقمی
۴-کارت بازرگانی برابر اصل شده شناسنامه شخص حقوقی (درصورتی‌که علامت موردنظر لاتین باشد)
۵- تصویر علامت تجاری موردنظر به ابعاد ۸*۸ سانتیمتر به تعداد ۱۵ عدد و توضیح در خصوص علامت و توصیف
۶- امضای وکالت‌نامه توسط دارندگان حق امضای مجاز اوراق بهادار و مهر شرکت
چه افرادی امکان اعتراض برای یک برند به ثبت رسیده را دارند؟
ممکن است تقاضای ثبت برند خود را انجام نداده باشید و قبل از اینکه اقدامی انجام دهید، شخصی دیگر قصد داشته باشد دقیقاً همان علامت را به نام خود ثبت کند. در این صورت طبق مادة 16 قانون ثبت نماد و اختراعات عمل می‌شود. چنانچه کسی تقاضای ثبت علامت بازرگانی معینی را کند و دیگری آن را علامت ثبت‌شدة خود بداند یا آن را شبیه علامت خود تشخیص دهد می‌تواند به ثبت برند او اعتراض کند. حال سؤال پیش می‌آید که چه افرادی شامل این دسته هستند:
1)اشخاصی که آن نماد را برند تجارتی خود می‌دانند.
2)افرادی که این برند ثبت شده با علامت آنها بسیار مشابهت دارد به‌طوری‌که مصرف‌کنندگان را به‌اشتباه می‌اندازد.
بعد از انتشار آگهی اظهارنامه، متقاضی از امتیازات و حقوقی برخوردار است که در صورت ثبت برند نیز از آنها برخوردار خواهد بود. چنانچه درگیری و دعوایی پس از ثبت آگهی میان متقاضی و فردی دیگر دررابطه با ثبت برند صورت پذیرد و ثابت شود که نفر دوم در حین کسب‌وکار خود، برند مخصوص خود را به طور قانونی ثبت نکرده است، به دادخواست وی رسیدگی می‌شود و در مورد نماد تصمیم قانونی گرفته می‌شود. درصورتی‌که ادارة مالکیت صنعتی تشخیص دهد که قانون رعایت شده است، گواهینامة ثبت علامت را به نام نفر دوم ثبت کرده و آگهی مربوط به ثبت آن را مجدداً انتشار می‌دهد.
مهلت پرداخت هزینه تمدید برند و پرداخت جریمه تأخیر حدوداً شش ماه است. برای هر متقاضی این امکان وجود دارد که به دادگاه مراجعه کرده و ثبت برند خود را باطل کند. رسیدگی به اختلافات و درگیری‌های ناشی از ثبت برند بر اساس قانون و آیین‌نامة اجرایی آن و طبق مادة 59 ،وظیفه شعبات دادگاه‌های عمومی تهران است.
همان‌طور که قبلاً گفته شد، رسیدگی به شکایت تنها زمانی انجام می‌گیرد که ثبت برند بر اساس مقررات قانونی نباشد و با سایر نمادهای به ثبت رسیده مشابهتی نداشته باشد. ازآنجایی‌که تشخیص شباهت دو نماد امری بصری و نظری است، احتمال دارد نماد به شکلی معرفی شود که در آغاز تشخیص هیچ شباهتی با دیگر نمادها نداشته باشد و یا متقاضی ثبت آن برند، به‌هیچ‌عنوان نپذیرد که شباهتی میان نماد انتخابی او با سایر نمادهای به ثبت رسیده وجود دارد. معمولاً قانون، نمادهای تجاری‌ای که مصرف‌کنندگان را در انتخاب دچار شک و تردید کند و شباهت آنها بسیار زیاد باشد را اصلاح می‌کند.
اعتراض پیش از ثبت برند
در اعتراض قبل از ثبت برند، لازم است تا متقاضی طی مدت سی روز بعد از تاریخ انتشار آگهی مربوط به درخواست خود، درخواست ثبت برند خود را انجام دهد. شخص معترض باید در کنار گفتن نام، کار و محل سکونت خود تمامی مدارک و دلایل لازم را شرح داده و آنها را ضمیمه پرونده خود کند. اکنون وظیفه اداره ثبت نماد این است که طی مدت ده روز کاری بعد از تاریخ اعتراض‌نامه پرونده را مورد بررسی قرار دهد و به درخواست معترض پاسخ دهد. اگر فرد معترض طی مدت شصت روز بعد از تاریخ ابلاغ اعتراض‌نامه ثبت اعتراض خود را پیگیری نکند، علامت تقاضا شده به نام شخص دیگری که خواهان نماد است، به ثبت خواهد رسید.
اعتراض پس از ثبت برند
در اعتراض پس از ثبت برند به دلیل آنکه احتمال دارد افراد ذی‌نفع هنگام انتشار آگهی ثبت برند متوجه انتشار آن نشوند و یا پس از ثبت علامت راه تشخیص این تشابه به‌گونه‌ای باشد که در آغاز، مصرف‌کنندگان و مشتریان را در تصمیم‌گیری دچار خطا و اشتباه کند. طبق مادة 22 قانون ثبت علائم و اختراعات افراد معترض این توانایی را دارند که طی مدت‌زمان سه سال پس از تاریخ ثبت برند نسبت به تشابه آن نماد اعتراض کنند.
اعتراض به رد تقاضای ثبت برند از طرف ادارة ثبت:
ادارة ثبت پیش از آنکه نمادی را به ثبت برساند و به آن رسیدگی کند، وظیفه دارد تحقیق و بررسی کند که مراحل ثبت نماد مذکور طبق قوانین و مقررات پیش رفته باشد و اینکه این نماد از جمله نمادهای ممنوعه که در این مقاله به آنها اشاره شد نباشد و همچنین با سایر نمادهای ثبت شده شباهتی نداشته باشد.
اگر اداره ثبت تشخیص دهد که ثبت یک نماد دارای مشکلات گفته شده است این اختیار را دارد که ثبت نماد را رد کند. به‌منظور رعایت حق‌وحقوق افراد، مطابق ماده هفت قانون ثبت برند و اختراعات اگر برندی توسط اداره ثبت رد شود باید دلیل رد درخواست به طور واضح از جانب اداره ثبت شرح داده شود.
نکات مهم در ثبت برند تجاری
امروزه در هر کشوری که وارد شوید، برندهای متنوعی را در بیلبوردهای شهر مشاهده می‌کنید. هر کشور موظف است تا علاوه بر ثبت برند از علائم تجاری افراد نیز در برابر سو استفاده دیگران محافظت کند. نگهداری اطلاعات مربوط به ثبت برند و تمدید آن برعهده دفاتر ناحیه‌ای و ملی است. به‌منظور جلوگیری از ثبت جداگانه برند در دفاتر مختلف هر کشور یا ناحیه، اجرای نمادها برعهده نظام بین‌المللی ثبت WIPO است، اداره این نظام توسط یک عهدنامه انجام می‌گیرد.
توافق‌نامه مادرید چیست؟
در تعریف توافق‌نامه مادرید باید گفت، این توافق‌نامه توسط سازمان مالکیت معنوی جهانی ایجاد شده است و وابسته به ثبت بین‌المللی علائم است. سیستم مادرید از دو معاهده اصلی شکل‌گرفته است، پس‌ازآن‌که شخص متقاضی درخواست و فایل مدارک خود را جهت ثبت برند تجاری به (WIPO) یا دفتر بین‌المللی در ژنو ارسال نمود، درخواست متقاضی مورد بررسی قرار می‌گیرد. البته باید توجه داشت که شخص حتماً در درخواست خود ذکر کرده باشد که به دنبال کشوری مناسب و عضو معاهدات ژنو برای ثبت برند خود است.
نماد در (WIPO) یا دفتر ثبت بین‌المللی ثبت می‌شود و سپس آن را به کشورهایی که ازقبل تعیین شده ارسال می‌کنند. ثبت‌نام در دفتر ثبت بین‌المللی یک پروسه اداری پیچیده است. زمانی که یک کشور ثبت یک برند تجاری را رد می‌کند، اگر عملکرد این کشور غیرمنصفانه باشد، به (WIPO) ابلاغ شده و تصمیم این کشور در ثبت بین‌المللی رد می‌شود. به‌عبارتی‌دیگر ثبت‌نام در دفتر ثبت بین‌المللی، یک سیستم ایمن و قابل‌اطمینان برای برند شما محسوب می‌شود.
در ثبت برند لازم است نکاتی رعایت شود که به آن اشاره می‌کنیم، همچنین نشان تجاری باید کاملاً ابتکاری باشد به این منظور یکی از مراحل ثبت برند، درج برند در روزنامه رسمی است تا اگر شخصی نسبت به برند انتخابی شما ادعای مالکیت کند، شکایت کرده و موضوع بررسی و اصلاح شود.
چند نکته مهم در رابطه با ثبت برند تجاری
- برای ثبت علامت گواهی صادر خواهد شد.
- برای ثبت چند علامت تجاری باید به تعداد آنها اظهارنامه جداگانه داده شود.
- اجازه استفاده از علامت تجاری ثبت شده به دیگران در ایران باید به ثبت برسد.
- تغییرات مربوط به آدرس رسمیت نخواهد داشت مگر اینکه به ثبت رسیده باشد.
- داشتن علامت تجاری اختیاری است مگر در مواردی، دولت آن را الزامی قرار دهد.
- علامت تجاری قابل نقل‌وانتقال است و باید مطابق مقررات قانون ثبت علائم و اختراعات ایران، خریدوفروش شود.
- برای ثبت برندهای فارسی لازم است تا سندی که نشان‌دهنده فعالیت مرتبط با آن نام تجاری است، ارائه گردد.
- اگر قصد دارید تا برند خود را ثبت جهانی و بین‌المللی کنید، ابتدا باید برند خود را در کشور خود به ثبت برسانید سپس از طریق معاهده مادرید برای این موضوع اقدام نمایید تا در کنار محافظت از برند خود در برابر رقیبان داخلی در برابر 85 کشور عضو معاهده مادرید هم از حمایت قانونی بی‌نصیب نمانید.
مواردی که در ثبت برند نمی‌توانند مورداستفاده قرار گیرند
در ثبت برند برخی علامت‌ها را نمی‌توان مورداستفاده قرارداد و اگر از آنها استفاده کنید با مشکلات جدی روبه برو خواهید شد که در ادامه شما را با این علامت‌ها آشنا می‌کنیم.
1.استفاده از پرچم کشور ایران و سایر کشورها
2.علائم دولتی و علائم رسمی و مملکتی شناخته شده
3.علامت‌های خلاف شئونات جامعه و عفت عمومی
4.علامت‌هایی که پیش‌ازاین به ثبت رسیده‌اند و با تشخیص کارشناسان کپی از دیگران شناخته شود.
5.بهره‌گیری از بعضی کلمات نظیر انقلابی، دولتی
6.علامت تجاری مؤسسات رسمی مانند ایرانسل
7.علائم مخل انتظامات عمومی
8.واژه‌های عام: به‌عنوان‌مثال کلمه فرش
9.واژه‌های توصیف‌کننده: مثلاً ثبت برند خوشمزه برای انواع خوراکی بدون پسوند
10. علائم گمراه‌کننده که سبب اشتباه مشتری می‌شوند.
مواردی در ثبت برند می‌توانند مورداستفاده قرار گیرند
1.استفاده از نام‌های چند سیلابی و ترکیبی
2.در صورت عدم ثبت علامت در طبقات مورد درخواست، علامت می‌تواند یک کلمه و یا ترکیبی از کلمات و اعداد و سمبل، طرح، رنگ، شکل و … باشد.
3.اسامی خاص و ساختگی
هزینه ثبت برند چقدر است و شامل چه هزینه‌هایی می‌شود؟
پرداخت هزینه‌های ثبت برند، برعهدة متقاضی است و همه‌ی هزینه‌های مربوط به اظهارنامه با مالک ایرانی فقط از طریق سامانه قابل پرداخت است؛ لذا ثبت درخواست‌هایی که هزینة آنها در بانک پرداخت شده باشد، انجام نمی‌شود. هزینه‌های ثبت، شامل قیمت چند نوبت آگهی، هزینه‌های بررسی برند، هزینه وکیل و یا مابه‌التفاوت هزینه‌ها جهت ثبت در تمام یا بخشی از طبقات مختلف می‌شود. البته موارد گفته شده با فرض بر این است که شما کلیه مدارک موردنیاز برای ثبت برند را نیز آماده کرده باشید.
با درنظرگرفتن موارد بالا، هزینه‌های ثبت‌برند برای هر فرد یا شرکت متفاوت است، برای اطلاع از هزینه دقیق ثبت‌برند خود باید فرمی را تکمیل کنید و سپس آن را به مرکز برند ارسال کرده و منتظر محاسبه هزینه‌ها و تماس کارشناسان باشید. بررسی و استعلام کلیه هزینه‌های مربوط به ثبت‌برند رایگان بوده و به‌هیچ‌وجه نباید مبلغی را در این مورد پرداخت کنید.
آیا همه شرکت‌ها باید ثبت برند انجام دهند؟
یکی از سؤالاتی که برای افراد و صاحبان کسب‌وکارها پیش می‌آید، این است که آیا لازم است حتماً برندی را برای شرکت خود ثبت نمایند. در ایران ثبت‌برند کاری غیرالزامی و کاملاً اختیاری است. اما اگر برند خود را ثبت کنید مطمئناً موفقیت بیش‌تری در کار خود کسب می‌کنید همچنین دیگر هیچ‌کس نمی‌تواند از برند شما سو استفاده کند و جرم محسوب می‌شود. اما باید گفت باتوجه‌به قانون، گروهی از کسب‌وکارها واجب است ثبت‌برند را انجام دهند مثل داروها، مواد غذایی، نوشیدنی‌ها، لوازم آرایشی و بهداشتی که به طور مستقیم با سلامت و جان افراد ارتباط دارند و حتماً باید معتبر و قابل‌اطمینان باشند و مطابق استانداردها تولید شوند.
سخن آخر
همان‌طور در مقاله بالا شرح داده شد، معمولاً برندی را می‌توان به ثبت رساند که تاکنون مشابه آن ثبت نشده باشد. احتمالاً با خود فکر می‌کنید که پیگیری ثبت برند بسیار ساده و راحت است و دیگر نیازی به مشاوره از متخصصان ماهر و پرداخت هزینه به آنها نیست. اما این کار نیاز به تجربه بالا و دانش کافی دارد و چنانچه در این مراحل خودسرانه عمل کنید احتمالاً به مشکل برمی‌خورید و حتی ممکن است هزینه‌های اضافی پرداخت کنید.
مجموعه مرکز برند، یکی از مراکز ثبت برند با سابقه طولانی در این حوزه است و با بهره‌گیری از کارشناسان خبره و متخصص با علم و تجربه کافی در این زمینه به شما مشاوره بسیار مناسبی ارائه می‌دهد و شما را راهنمایی می‌کند. به‌علاوه، این مجموعه می‌تواند در انتخاب مناسب‌ترین و باارزش‌ترین برندها باتوجه‌به شرایط کسب‌وکار به شما کمک کند. برای استفاده از خدمات حرفه‌ای، مرکز برند کافی است همین‌الان با شماره 09224690046 و یا 09122180826 تماس بگیرید و به سایت https://markazebrand.ir/ مراجعه نمایید.